نفخ و دل پیچه شیرخواران، راههای پیشگیری و درمان

همه بچه ها گاز! دارند، اما بعضی والدین (مخصوصا در مورد بچه اول) ممکن است از میزان تولید گاز توسط فرزند دلبندشان هیجان زده شوند یا فکر کنند که این گاز خیلی باعث بدخلقی شیرخوار میشود.در بیشتر موارد گاز کودکان مساله مهمی نیست و میزان گازی که در نظر والدین قابل توجه به نظر می رسد در حد طبیعی است . به هرحال همه والدین (بخصوص بچه اولی ها) ممکن است در این مورد دلواپس شوند، اما با مطالعه این مطلب می توانند از نگرانیهای خود و همچنین گاز کودکشان بکاهند.

تقریبا ۱۴ تا ۲۳ بار دفع گاز در کودکان و بزرگسالان طبیعی تلقی میشود.بعضا ممکن است کودک هنگام داشتن گاز و نیاز به آروغ یا دفع گاز، بیقراری کند، حال چطور میشود فهمید که این مساله فقط به خاطر گاز است یا کودک مشکل دیگری دارد؟

جواب: در مواقعی که مشکل تنها یک گاز ساده باشد، کودک عموما سرحال است و تنها در هنگام دفع گاز ممکن است کمی بدخلقی کند اما بعد از دفع گاز دوباره به وضع عادی خودش برمیگردد. ممکن است حتی رنگ بچه قرمزترشود و کمی ونگ و وونگ راه بیندازد، اما گریه بی امان سر نمی دهد و می توان آرامش کرد، کودک بیقراری چندانی هم ندارد.

اما گاز بچه از کجا بوجود می آید؟

گاز از دو طریق بلع هوا (مخصوصا موقع گریه کردن) و همچنین تجزیه غذاهای هضم نشده تولید میشود. از آنجایی که شیرخواران بیشتر از سایر اطفال گریه میکنند و در هضم کامل غذاها هم توانایی خوبی ندارند، گاز بیشتری هم تولید میکنند.

شش راه برای کم کردن نفخ در کودک

۱- بچه باید در وضعیت مناسبی تغذیه شود: اگر با شیشه به بچه شیر می دهید، ته شیشه را آرام بالا بیاورید تا حباب هوا در سر شیشه جمع نشود، همچنین بچه را طوری نگه دارید که سرش بالاتر از شکم و بدنش نسبتا قائم باشد، اینطوری گاز از معده راحت به بالا می آید و بچه میتواند با تلاش کمی آن را خارج کند.

۲-شیشه شیر را عوض کنید: محفظه شیر را از جنسی که با خالی شدن جمع میشود (شبه لاستیکی) انتخاب کنید و شکل سر شیشه را هم طوری انتخاب کنید که با دهان بچه سازار باشد و جریان مناسبی از شیر را فراهم کند.

۳-خوب آروغ بچه را بگیرید: روشهای زیادی برای آروغ زدن بچه هست، روش روی شانه، یا رو به پایین بر روی ران و غیره

اما بهترین روش برای گرفتن آروغ بچه در حالت معروف به “football holder” است.

۴-زمان بدهید: اگر با انجام این کارها باز هم گاز باقی مانده بود، بچه را به پشت بخوابانید و ۵ تا ۱۰ دقیقه بعد دوباره امتحان کنید، اینطوری فرصت میدهید تا گاز از شیر جدا شود و  جمع شود تا با آروغ خارج شود.

۵-حرکت دوچرخه انجام دهید: شیرخوار را به پشت بخوابانید و پاهایش را در دست بگیرید و حرکتی شبیه به رکاب زدن دوچرخه برایش انجام دهید (به آرامی) این حرکت باعث میشود فشار ملایمی بر شکم وارد شود و به خروج گاز کمک میکند. ضمن اینکه این حرکت یکی از نرمش های توصیه شده برای شیرخوران هم هست.

۶- زمان شکم!: زمان شکم در حقیقت اصطلاحی است که اخیرا برای تشویق والدین به صرف وقت بر شکم شیرخوران باب شده است. به اینصورت که والدین بطور منظم در هر روز زمانی را برای ماساژ شکم شیرخوار صرف کنند، ماساژ آرام و دایره وار بر روی شکم میتواند در پیشگیری از کولیک و کمک به دفع گاز مفید باشد.

به کودکتان گاز ندهید!

خوردن بعضی چیزها میتواند باعث تولید گاز بیشتر در شکم شیرخوارشود، مثل آب میوه ها، حتی بعضی شیرخواران به لاکتوز (قند شیر) حساسیت دارند و در صورت مصرف شیر معمولی دچار دل درد و نفخ می شوند، برای اینها باید از شیرخشکهای ویژه ای استفاده شود.

همچنین خوردن بعضی چیزها توسط مادر، از آنجایی که در شیر ترشح میشود، ممکن است باعث نفخ شیرخوار شود، مثل حبوبات ، کلم ها برخی فرآورده های لبنی و مواد دارای کافئین زیاد (مثل شکلات، بعضی نوشابه ها و قهوه)

حواستان را جمع کنید:

گاز و نفخ بچه معمولا چیز مهمی نیست اما بهتر است به موارد زیر دقت کنید، تا در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید:

۱- الگوی دفع شیرخوار: اگر کودک شما اسهال یا یبوست دارد یا اگر تعداد دفعات دفعش خیلی بیشتر یا کمتر از سابق شده است ، به پزشک مراجعه کنید.

۲-سرحال بودن : اگر بچه در اکثر اوقات سرحال است و گهگاه موقع دفع گاز بدخلقی میکند، چیز مهمی نیست. اما اگر نمی تواند خوب بخورد و بخوابد، به شدت بیقراری میکند و نمی توانید آرامش کنید، حتما مورد قابل توجهی است که باید رسیدگی شود.

۳-علائم دیگر: تب و وجود خون یا ترشحات در مدفوع هم نشان دهنده این است که باید اقدام درمانی در مورد بچه انجام بگیرد.

منابع:

Web MD

MedlinePlus

URAC